Raport GUS – Biblioteki publiczne w 2023 r.

19.06.2024
Ile bibliotek publicznych funkcjonuje na terenie Polski, ilu Polaków jest w nich zarejestrowanych i ile książek wypożyczono w 2023 roku? Najnowsze dane według GUS.
Przyglądamy się najciekawszym statystykom dotyczącym bibliotek publicznych, ich pracowników i użytkowników.
mapa Polski pokazująca ilość bibliotek publicznych na województwo

Mapa 1. Biblioteki publiczne w 2023 r. (Łącznie z filiami). Na jedną bibliotekę publiczną przypadało przeciętnie 702 czytelników.

Na koniec 2023 r. działalność prowadziło 7 570 bibliotek publicznych, które dysponowały księgozbiorem liczącym 124,3 mln woluminów. Odnotowano 5,3 mln czytelników. Najwięcej bibliotek publicznych działało w województwie mazowieckim (945), przeważająca liczba placówek (64,6%) prowadziła swoją działalność na wsi. Na jedną bibliotekę publiczną przypadało przeciętnie 4 972 mieszkańców. Średnio jedna biblioteka dysponowała 159 m2 powierzchni pomieszczeń bibliotecznych oraz oferowała 16 miejsc w czytelni przeznaczonych dla czytelników.

Zbiory biblioteczne
Biblioteki publiczne na koniec 2023 r. posiadały księgozbiór składający się z 124,3 mln woluminów, z których 98,5% stanowiły książki. Biblioteki dysponowały także 6,0 mln materiałów bibliotecznych tworzących zbiory specjalne, spośród których najwięcej było materiałów audiowizualnych (3,4 mln). Przeciętnie jedna biblioteka publiczna oferowała czytelnikom 7 tytułów czasopism bieżących.

Czytelnicy i wypożyczenia
Liczba zrejestrowanych użytkowników w bibliotece, tj. osób, które posiadały aktywne konto i ważną kartę biblioteczną w ciągu roku, wyniosła 6,3 mln. Liczba czytelników, tj. użytkowników zarejestrowanych, którzy wypożyczyli na zewnątrz co najmniej jedną pozycję w ciągu roku, wyniosła 5,3 mln. W porównaniu z 2022 r. liczba zarejestrowanych użytkowników wzrosła o 5,2%, a czytelników o 4,5%. W ciągu roku w bibliotekach publicznych odnotowano 58,4 mln odwiedzin (wzrost o 7,3%).
Czytelnicy w ciągu roku wypożyczyli na zewnątrz 97,9 mln woluminów księgozbioru (o 3,6% więcej w porównaniu z 2022 r.) oraz 2,8 mln materiałów bibliotecznych stanowiących zbiory specjalne (o 1,4 % mniej). Na miejscu udostępniono 4,9 mln księgozbioru, tj. o 8,7% więcej niż w 2022 r.

Pozostała działalność bibliotek
W 2023 r. biblioteki publiczne zorganizowały 197,8 tys. imprez stacjonarnych oraz 1,6 tys. imprez on-line, w których udział wzięło odpowiednio 5,8 mln oraz 200,4 tys. uczestników. Ponadto w bibliotekach publicznych odbyło się 535 konferencji i seminariów, z których skorzystało 27,8 tys. osób.

Pracujący w bibliotekach
W bibliotekach publicznych na koniec 2023 r. zatrudnionych było 22,0 tys. pracowników. Na stanowiskach bibliotekarskich pracowało 15,2 tys. osób, blisko połowa z nich (48,5%) posiadała wyższe wykształcenie kierunkowe. Spośród wszystkich pracowników biblioteki, 65,7% wzięło udział w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe, sfinansowanych przez pracodawcę.

Wykres pokazujący ilość czytelników w podziale na ich wiek.

Czytelnicy w placówkach bibliotecznych według wieku w 2023 r.

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025 to wieloletni program rządowy, w ramach którego ponad miliard złotych zostanie przeznaczony na różne formy wsparcia i promocji czytelnictwa w Polsce. To największy i jeden z najważniejszych - z uwagi na skalę oddziaływania i budżet - programów wieloletnich Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, realizowany we współpracy z Ministerstwem Edukacji i Nauki, Biblioteką Narodową, Instytutem Książki oraz Narodowym Centrum Kultury. Program ma na celu tworzenie warunków rozwoju i rozwój czytelnictwa w Polsce poprzez kształtowanie i promowanie postaw proczytelniczych oraz wzmacnianie roli bibliotek publicznych, pedagogicznych i szkolnych jako lokalnych ośrodków życia społecznego, stanowiących centrum dostępu do kultury i wiedzy. W skład NPRCz 2.0 wchodzą cztery priorytetowe obszary wsparcia, z których operatorem czwartego, obejmującego konkurs dotacyjny dla bibliotek i promocję czytelnictwa, jest Narodowe Centrum Kultury.