Czy mogę pomóc dziecku w nauce czytania?

Wstępem do nauki samodzielnego czytania jest oswajanie malucha z obcowaniem z literaturą. Nie ma na to lepszego sposobu, jak codzienne czytanie. Wspólnie spędzony czas, kojarzący się z przyjemnymi doznaniami, takimi jak uwaga rodzica i bliskość, połączone z poznawaniem nowych, interesujących historii to najlepszy początek.

Małe dziecko uczy się poprzez obserwowanie otoczenia. Obraz czytającego rodzica, dziadka czy babci jest dla niego najlepszym przykładem i dowodem na to, że czytanie jest naturalną i miłą formą spędzania wolnego czasu.

W końcu nadejdzie czas, kiedy maluch sam rozpocznie naukę czytania. Ta niezwykle ważna umiejętność wiąże się ze zrozumieniem tekstu, a więc pozwoli mu w kolejnych latach odrobić pracę domową, napisać wypracowanie na właściwy temat czy rozwiązać poprawnie zadanie z matematyki.

Systematyczność kluczem do sukcesu

Jak pomóc dziecku rozpocząć przygodę z czytaniem? Podstawą, podobnie jak w sporcie, są regularne treningi. Czytajcie na głos codziennie, ale nie dłużej niż 10-15 minut, aby się nie zniechęcić. Najlepsze efekty przynosi łączenie nauki z zabawą. Na rynku wydawniczym dostępne są serie książkowe przygotowane specjalnie dla dzieci uczących się czytać z podziałem na różne poziomy zaawansowania - od książek z pojedynczymi wyrazami do tych z dłuższymi historiami.

Istnieją różne metody nauki czytania. Dobierzcie taką, która najlepiej pasuje do Twojego dziecka. Na początku maluchy literują, czyli czytają poszczególne litery, dopiero potem wymawiają cały wyraz. Jeśli dziecko ma problem ze składaniem liter, możesz mu pomóc włączając się do czytania. Gdy dziecko czyta głośno, czytaj razem z nim, ale cichym głosem. Im lepiej idzie dziecku, tym ty czytaj ciszej.

Jeżeli dziecko czyta już samo całe wyrazy i łączy je w zdania, zwróć uwagę na poprawną wymowę i interpunkcję. Kiedy widzisz, że jest zmęczone głośnym czytaniem, niech dokończy po cichu. Poproś, żeby opowiedziało o tym, co przeczytało. Zadawaj pytania dotyczące szczegółów tekstu - to bardzo ważny element nauki czytania ze zrozumieniem.

W nauce czytania równie ważny jak systematyczność jest aktywny udział i zaangażowanie rodzica lub opiekuna. To, ile czasu poświecimy wspieraniu nauki na początkowym jej etapie, bardzo szybko zaowocuje łatwością w przyswajaniu przez dziecko wiedzy. Czytanie tekstu ze zrozumieniem to podstawowa, ale także najważniejsza umiejętność mająca wpływ na dalszy rozwój. Deficyty w poprawnym i sprawnym czytaniu mogą znacznie ograniczyć możliwość osiągania sukcesów w dalszej edukacji i dorosłym życiu.

Pamiętajmy, by nigdy nie komentować kłopotów dziecka z czytaniem i nie opowiadać o nich w jego obecności osobom trzecim. Wywoła to niepotrzebny stres, który tylko utrudni naukę.

Niepokojące sygnały

A co w sytuacji, kiedy - mimo powtarzanych ćwiczeń - nauka czytania przychodzi dziecku z trudem?

Szczególną uwagę należy zwrócić na takie sygnały jak:

- trudności w rozpoznawaniu słów – dziecko nie rozpoznaje czytanych słów, myli je z innymi, zamienia podobnie wyglądające słowa lub litery;

- brak umiejętności płynnego czytania – w trzeciej klasie szkoły podstawowej dziecko powinno już płynnie czytać tekst;

- problemy z poprawną pisownią wyrazów (zamiana liter w słowach, błędy ortograficzne);

- problemy ze zrozumieniem przeczytanego tekstu – dziecko nie potrafi opowiedzieć o tym, co przeczytało;

- problemy z połączeniem nowej wiedzy z tym, czego już się nauczyło;

- zdenerwowanie związane z czytaniem na głos – dziecko stresuje się, nie chce czytać na głos;

- problemy z zadaniami wymagającymi przeczytania polecenia.

Co zrobić, gdy zaobserwujemy tego typu problemy? W pierwszej kolejności sprawdźmy, czy dziecko dobrze widzi. Zabierzmy je do okulisty, który zbada wzrok. Przyda się również wizyta u logopedy w celu wykluczenia wady wymowy, utrudniającej prawidłowe artykułowanie głosek.

Warto zastanowić się, czy dziecko ma odpowiednie warunki do nauki. Czytanie w fazie początkowej nauki jest ogromnym wysiłkiem dla mózgu, więc potrzebuje on w tym czasie odpowiedniego zaopiekowania. Dbajmy, aby dziecko dobrze się wysypiało i w miarę możliwości ograniczmy liczbę rozpraszających bodźców. Przed rozpoczęciem ćwiczeń czytania wywietrzmy pokój oraz zadbajmy o porządek – bałagan utrudnia skupienie.

Konsultacje ze specjalistą

A co, jeżeli pomimo pracy, dziecko w trzeciej klasie szkoły podstawowej nadal źle czyta?

W takiej sytuacji należy skontaktować się z psychologiem, który sprawdzi, czy dziecko nie ma np. dysleksji. Jeżeli badanie potwierdzi diagnozę, specjalista zaleci ćwiczenia oraz wyda odpowiednie dokumenty, które należy przekazać nauczycielom w szkole dziecka. Prowadzona równolegle terapia pedagogiczna oraz domowa daje najlepsze efekty i jest najskuteczniejszym sposobem pokonania trudności.

Trzymaj rękę na pulsie, ale nie porównuj swojego dziecka z innymi i nie ulegaj presji otoczenia. Nauka czytania u każdego wygląda inaczej. Pamiętaj również o najważniejszym: czytanie ma nam sprawiać przyjemność.