Światowy Dzień Książek i Praw Autorskich

23.04.2025
Z tej okazji chcemy przyjrzeć się bliżej pewnemu bardzo ważnemu elementowi książki, na który być może nieczęsto jako czytelnicy zwracamy uwagę.
23 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich. Z tej okazji chcemy przyjrzeć się bliżej pewnemu bardzo ważnemu elementowi książki, na który być może nieczęsto jako czytelnicy zwracamy uwagę. Rzecz o stronie redakcyjnej.

Na co dzień, wypożyczając lub kupując książki interesuje nas przede wszystkim ich fabuła, treść. Chcemy przeczytać ciekawą opowieść, wciągnąć się w historię kryminalną trzymającą w napięciu, poznać punkt widzenia reportażysty albo – czytając z dzieckiem – zachwycić się ilustracjami. Ale czy zastanawiamy się, kto za tym wszystkim stoi, dzięki komu trzymamy tę książkę w ręku, podekscytowani? Drodzy, czy czytacie stronę redakcyjną?

Strona redakcyjna jest wyjątkowym elementem książki ze względu na jej informacyjny charakter. Skojarzenia z wizytówką czy metryczką są trafne. Ale po kolei… Strona redakcyjna jest częścią tzw. czwórki tytułowej i występuje jako czwarta w kolejności, po stronie przedtytułowej, kontrtytułowej i tytułowej. W książkach dla dzieci często możemy ją znaleźć nie na początku, a na końcu utworu. Dlaczego właśnie dziś o niej piszemy? Bo dzięki stronie redakcyjnej poznacie wszystkich twórców i twórczynie danej publikacji, a Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich to przede wszystkim ich święto. Informacje takie jak: imiona i nazwiska autora_ki, tłumacza_ki, ilustratora_ki, osób odpowiedzialnych za redakcję, korektę, skład i łamanie tekstu, projekt graficzny i typografię, a także nazwę oficyny wydającej publikację wraz z danymi kontaktowymi znajdziemy właśnie na stronie redakcyjnej.

Bardzo ważny jest znak © (C w kółku), czyli symbol copyright – informuje on, do kogo należą prawa autorskie i że dzieło jest nimi chronione. Prawa autorskie stanowią ogół praw przysługujących twórcy utworu, w tym prawo do decydowania o sposobie korzystania z utworu i czerpania z niego korzyści finansowych. W przypadku twórców i twórczyń książek w Polsce, aktem prawnym regulującym przysługujące im prawa jest Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 roku wraz z późniejszymi nowelizacjami.

W Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, znak copyright wybrzmiewa mocniej, w końcu oprócz promocji czytelnictwa, literatury i sztuki edytorskiej celem święta jest propagowanie ochrony własności intelektualnej.

Wszystkim wydawcom i wydawczyniom, autorom i autorkom książek, tłumaczom i tłumaczkom oraz ilustratorom i ilustratorkom książek, słowem – właścicielom praw autorskich, życzymy, by Wasze prawa były respektowane, a wynagrodzenia – godziwe. Satysfakcji z pracy, inspirujących partnerstw i tematów na książki oraz jak największej rzeszy czytelników i czytelniczek!

Z okazji tego święta Polska Izba Książki we współpracy z artystką kolażu i ilustratorką Martą Janik przygotowała plakat, który można udostępniać legalnie oznaczając autorkę na podstawie licencji CC BY-SA 3.0.

Na zakończenie jeszcze jedno – czytanie ma tylko dobre strony. Także redakcyjne!

Autorka plakatu: Marta Janik

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025 to wieloletni program rządowy, w ramach którego ponad miliard złotych zostanie przeznaczony na różne formy wsparcia i promocji czytelnictwa w Polsce. To największy i jeden z najważniejszych - z uwagi na skalę oddziaływania i budżet - programów wieloletnich Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, realizowany we współpracy z Ministerstwem Edukacji i Nauki, Biblioteką Narodową, Instytutem Książki oraz Narodowym Centrum Kultury. Program ma na celu tworzenie warunków rozwoju i rozwój czytelnictwa w Polsce poprzez kształtowanie i promowanie postaw proczytelniczych oraz wzmacnianie roli bibliotek publicznych, pedagogicznych i szkolnych jako lokalnych ośrodków życia społecznego, stanowiących centrum dostępu do kultury i wiedzy. W skład NPRCz 2.0 wchodzą cztery priorytetowe obszary wsparcia, z których operatorem czwartego, obejmującego konkurs dotacyjny dla bibliotek i promocję czytelnictwa, jest Narodowe Centrum Kultury.